نگهداری پیشگیرانه باتری:
نگهداری پیشگیرانه باتری: بررسی سطح الکترولیت، محکم بودن سر باتریها، تمیز کردن سطوح خورده شده قطب و سر باتری و چک کردن تسمه دینام همه برای نگهداریهای پیشگیرانه یک باتری لازم است. تناوب اجرای اقدامات پیشگیرانه بستگی به نوع باتری و شرایط آب و هوایی دارد، اما باید حداقل یک بار قبل از شروع سرما و ماهی یک بار در گرما این مراقبت دورهای انجام شود. اگر سطح الکترولیت در باتریهای غیر سیلد پائین است، تا سطح مشخص شده توسط سازنده باتری (دو میلیمتر بالاتر از سطح صفحات) باتری را از آب مقطر پر کنید. توجه داشته باشید که بیش از اندازه خصوصاً در گرما آن را از آب پر نکنید.
چگونگی بررسی سالم بودن سیستم شارژ
سیستم شارژ اتومبیل شامل یک دینام (یا ژنراتور DC)، یک رگولاتور ولتاژ (آفتامات)، باتری و لامپ هشدار یا آمپر دینام است. زمانی که موتور در حال حرکت است، هدف آن مهیا کردن توان برای بار الکتریکی اتومبیل (برای مثال جرقه زنی، روشنایی، لوازم الکتریکی و …) و شارژ باتری اتومبیل است. زمانی که سیستم شارژ از کار میافتد، معمولاً یک لامپ هشدار روشن خواهد شد و یا آمپر دینام وضعیت خوب (good) را نشان نمیدهد. رایجترین عوامل خوب کار نکردن سیستم شارژ، لق شدن، فرسوده شدن یا پاره شدن تسمه دینام است؛ بنابراین ابتدا باید تسمه دینام را چک کرد. اگر تسمه دینام سالم بود با استفاده از یک باتری سالم دور موتور را برای مدت دو دقیقه به دو هزار RPM یا بیشتر (با در نظر گرفتن دمای محیط و بار) برسانید. ولتاژ باتری باید بین ۱۳ تا ۱۵.۱ ولت افزایش یابد.
تعمیر خودرو در محل – امداد باتری در محل – تهران دیاگ
در اکثر خودروها در یک روز گرم مقدار ولتاژ بین ۱۴ تا ۱۴.۵ ولت اندازه گیری خواهد شد. اغلب رگولاتورهای ولتاژ یا آفتامات ها، دارای جبران کننده دما (temperature compensated) برای شارژ درست باتری تحت شرایط مختلف محیطی هستند. هنگامی که دمای محیط کاهش مییابد، ولتاژ شارژ جهت غلبه بر مقاومت بالای باتری افزایش مییابد. بلعکس، وقتی که دمای محیط افزایش مییابد، ولتاژ شارژ کاهش مییابد. سایر مواردی که بر ولتاژ شارژ اثر گذارند عبارتند از: شرایط باتری، وضعیت شارژ، بار الکتریکی، سطح و خلوص الکترولیت. اگر ولتاژ بین دو قطب کمتر از ۱۳ ولت و تست باتری بعد از شارژ مجدد خوب باشد یا اگر هنوز شارژ نگهداشتن آن با مشکل مواجه است ولتاژ و جریان خروجی سیستم شارژ و بار پارازیتیک اتومبیل با قطع بودن کلید (key off) را تست کنید. یک دینام با تسمه شل یا دیود خراب جریان خروجی دینام را کاهش خواهد داد.
اگر ولتاژ خروجی بیش از ۱/۱۵ (۱۵ ممیز یک) ولت در دمای محیطی بالاتر از دمای انجماد است، سطح الکترولیت باتری پائین است یا بوی تخم مرغ فاسد شده در اطراف باتری به مشام میرسد، بنابراین احتمالاً باتری دچار شارژ بیش از حد (over charge) شده است و سیستم شارژ باید تست شود.
روش استارت زدن با اتصال باتری خودرو به باتری کمکی (jump start):
تعمیرگاه تخصصی خودروهای هیبریدی
نگهداری پیشگیرانه باتری
در هوای سرد، یک کابل تقویت کننده مناسب با کیفیت خوب با شماره سیم ۴ تا ۶ لازم است تا جریان کافی را به منظور روشن کردن موتور یک اتومبیل از کار افتاده، فراهم کند. هر چه قطر سیم بزرگتر باشد، بهتر است. موتور برخی از اتومبیلها در مدت استارت باتری به باتری باید روشن باشد. به هر صورت استارت زدن اتومبیل خراب توسط باتری سالم اتومبیل دیگر با موتور روشن میتواند از بوجود آمدن دو خودروی خاموش جلوگیری کند. اجازه ندهید که گیرههای کابل تقویت کننده (booster cable) با یک دیگر تماس پیدا کنند و یا گیره مثبت با بدنه خودرو یا بدنه موتور تماس یابد.
نگهداری پیشگیرانه باتری
۱. اگر دمای هوا، کمتر از دمای منجمد شدن است، بررسی کنید که الکترولیت در باتری معیوب منجمد نشده باشد. اگر الکترولیت منجمد شده، اجازه دهید که پیش از کارکردن یخ آن ذوب شود. یک باتری دشارژ شده که ولتاژ آن به اندازه ۱۲ ولت یا کمتر یا دانسیته آن ۱۴/۱ یا کمتر است، تقریباٌ در دمای ۱۵- درجه سانتیگراد یخ خواهد زد.
۲. بدون لمس اتومبیل، همه تجهیزات غیر لازم و چراغهای هر دو ماشین را خاموش کنید. مطمئن شوید که تهویه کافی وجود دارد و از عینک ایمنی استفاده کنید.
۳. ماشینی که باتری سالم دارد را روشن کنید و اجازه دهید که حداقل برای ۲ تا ۳ دقیقه با سرعت زیاد در حالت خلاص کار کند تا قبل از شروع کار باتری خود را شارژ کند.
۴. گیره کابل کمکی مثبت (معمولا قرمز) را به ترمینال مثبت روی باتری خراب وصل کنید. گیره انتهای دیگر کابل تقویت کننده مثبت را به ترمینال مثبت باتری سالم اتصال دهید.
۵. گیره کابل کمکی منفی (معمولا سیاه) را به ترمینال منفی بر روی باتری سالم وصل کنید و سر دیگر گیره کابل متصل کننده منفی را به مکانی تمیز و بدون رنگ بر روی بدنه موتور یا بدنه اتومبیل که باتری آن از کار افتاده و دور از باتری اتصال دهید.
۶. اجازه دهید اتومبیل سالم با دور موتور بالا برای ۵ دقیقه یا بیشتر جهت فرصت دادن به باتری معیوب برای شارژ شدن و گرم شدن الکترولیت آن، در حالت خلاص کار کند.
۷. اتومبیل از کار افتاده را روشن کنید و اجازه دهید که با دور موتور بالا در در حالت خلاص کار کند. اگر اتومبیل بار اول استارت نخورد، اتصالات را مجدداً چک کنید، چند دقیقه صبر کنید و مجدداً سعی کنید.
۸. کابلهای کمکی را به صورت عکس آن چه در بالا گفته شده قطع نمائید و ابتدا گیره منفی را از روی بدنه ماشین یا بدنه موتور اتومبیلی که قبلاً کار نمیکرد به منظور کم کردن احتمال انفجار جدا کنید.
۹. جهت پی بردن به علت دشارژ عمیق و آسیبهای احتمالی باتری، در نخستین فرصتی که بدست آوردید باتری از کار افتاده را کاملا شارژ و تست کنید.
نگهداری پیشگیرانه باتری
تازگی باتری (Freshness):
گاهی اوقات تشخیص نو بودن یک باتری دشوار است. هرگز باتری که بیش از ۶ ماه از عمر آن گذشته است را خریداری نکنید. به این دلیل که عمل سولفاته شدن در آن آغاز شده است. سولفاته شدن هنگامی اتفاق میافتد که سولفات سرب نتواند به مواد شارژ شده تبدیل گردد و این اتفاق زمانی رخ میدهد که باتریهای دشارژ شده برای مدتی طولانی در همین حالت باقی بمانند یا مقدار زیادی آب از دست داده باشند. معمولاً تاریخ تولید بر روی جعبه حک شده است. این تاریخ معمولاً ترکیبی از حروف و شمارهها است. ماهها با حروف نشان داده میشوند.
چگونگی نصب باتری:
وزن یک باتری خودرو بین ۱۰ تا ۲۰ کیلو گرم است و اولین سؤالی که پیش میآید چگونگی نصب آن است. دومین سؤال این است که با باتریهای فرسوده اگر قابلیت معاوضه نداشته باشند چه کنیم؟ ۱. به منظور کم کردن مشکلات ناشی از نشت اسید و یا خوردگی، ترمینالهای باتری و جعبه و سینی باتریهای کهنه و قدیمی را با آب شست و شو داده و تمیز کنید. خوردگی زیاد را با مخلوط کردن جوش شیرین و آب میتوان خنثی کرد. همچنین کابلها را به منظور جلوگیری از اشتباه در هنگام متصل کردن دوباره آنها به جای اولیه شان علامتگذاری کنید.
۲. ابتدا کابل منفی را جدا کنید. زیرا باعث میشود که امکان اتصال کوتاه باتری را در هنگام جابجائی کابل کاهش دهد. سپس کابل مثبت را جدا کنید و سپس اتصالات پایانه، نگهدارنده را جدا کنید. اگر اتصالات نگه دارنده یا پایه نگه دارنده خراب و خورده شده است آن را عوض کنید. باتریهای کهنه و خراب را از طریق معاوضه کردن آن با یک باتری جدید و یا با تحویل دادن آن به یک مرکز بازیافت از خود دور کنید و همیشه به خاطر داشته باشید که یک باتری شامل مقدار زیادی سرب زیان آور و اسید است.
۳. بعد از جابجایی باتری قدیمی مطمئن شوید که سینی باتری و کابلهای ترمینال یا اتصال دهندهها تمیز هستند. با یک برس سیمی سطح داخل سر باتریها و قطبهای باتری را تمیز کنید. اگر قطب ها، کابلها یا پایههای نگهدارنده شدیداً خورده شده اند، آنها را عوض کنید. ترمینالها یا کابلهای خراب توانایی استارت زدن را کاهش میدهند.
۴. ترمینال و گیرههای ترمینال را با لایهای از گریس (با دمای بالا) یا وازلین جهت جلوگیری از خوردگی بپوشانید.
۵. باتری جدید را به نحوی جایگزین کنید که کابل منفی به قطب منفی براحتی بتواند متصل شود. اتصال برعکس قطبهای باتری سبب خسارت و صدمه زدن به سیستم برق اتومبیل میشود و نیز ممکن است سبب منفجر شدن باتری بشود.
۶. بعد از محکم کردن بست باتری، ابتدا کابل مثبت و سپس کابل منفی را وصل کنید.
۷. قبل از روشن کردن موتور سطح الکترولیت و سطح شارژ را بررسی کنید و در صورت نیاز به مقدار لازم آن را از آب مقطر پر کرده و به مقدار لازم نیز آن را شارژ کنید. جهت جلوگیری از بهم خوردن حافظه کامپیوتر، کدها، تنظیمات رادیو باید باتری دومی رابه صورت موازی پیش از جدا کردن باتری کهنه به آن متصل کنید. فندک اتومبیل سادهترین راه برای موازی کردن یک باتری کمکی با مدار برق اتومبیل است.
نکاتی در مورد انواع باتری اتومبیل و سرویس کردن آن
چگونگی افزایش طول عمر باتری:
بهترین راه جهت افزایش طول عمر باتری مراقبت مستمر از باتری و موتور میباشد. در آب و هوای سرد برای افزایش عمر باتری، باتری را کاملاً شارژ و موتور را گرم نگاه دارید. در آب و هوای گرم و در طول تابستان، باید سطح الکترولیت را مرتباً بررسی کرد و آب باتری را به سطح لازم برساند. این مطلب ناشی از دمای زیاد زیر کاپوت است. استفاده از محافظ گرما در باتریها رایجتر شده و تولید کنندگان خودرو توسط آن، باتری را از دمای بالای زیر کاپوت محافظت میکنند. برخی تولید کنندگان باتری نوعی باتری مخصوص مناطق گرمسیر تولید کرده اند که مقدار الکترولیت در باتری را افزایش داده اند تا خنک سازی بهتر انجام شود و یا از فرمولاسیون خاصی برای صفحه استفاده کرده اند.
آب کاهش یافته را اضافه کنید. هرگز اسید یا آب آلوده اضافه نکنید و بیش از اندازه آن را از آب پر نکنید.
قبل از روشن کردن اتومبیل کلیه تجهیزات جانبی برقی و چراغهای خودرو را خاموش کنید به دلیل این که باعث کاهش بار باتری در هنگام استارت و خصوصاً در هوای سرد میشود.
روشن گذاشتن کلیه چراغها یا تجهیزات جانبی برقی دیگر خودرو و دشارژ کامل باتری خصوصاً در باتری بدون مراقبت و نگهداری، سبب خراب شدن باتری اتومبیل میشود. بعد از شارژ کامل باتری برای تعیین خسارات وارده احتمالی باتری را تست کنید.
بار پارزیتیک را به کمتر از ۱۲۰ میلی آمپر کاهش دهید.
باتریهای با شارژ کامل را در مکانهای سرد قرار دهید و مرتباً هنگامی که مقدار شارژ آنها به کمتر از ۸۰ درصد شارژ کامل میرسد یا بعد از ۶ ماه (هر کدام زودتر اتفاق بیافتد) آنها را شارژ کنید.
در آب و هوای سرد، افزایش قطر کابل باتری (نمره سیم کوچکتر) به افزایش توان در دسترس باتری برای موتورهای استارتر کمک میکند.
مهمترین علل ناتوانی ناگهانی باتری:
۱. کاهش الکترولیت (که عامل ۵۰ درصد از کارافتادگی باتری هاست) به دلیل گرمای بیش از اندازه در زیر کاپوت یا شارژ بیش از حد.
۲. دشارژ زیاد (روشن گذاشتن چراغهای اتومبیل)
۳. استعمال بیجا یا کاربرد باتریهای با سایز نامناسب.
۴. شل شدن تسمه دینام یا بدون شارژ ماندن.
۵. لرزش بیش از اندازه (به دلیل لق شدن بستهای نگهدارنده)
۶. استفاده از آب آلوده.
۷. خوردگی.
۸. یخ زدگی.
باتریهای سرب اسیدی شامل الکترولیتی از جنس سولفوریک اسید هستند که مادهای خورنده و سمی است. در هنگام شارژ از خود گازی متصاعد میکند که در صورت وجود جرقهای در کنار آن منفجر خواهد شد که سبب آسیب رساندن به انسان میشود. هنگام کار با باتری نیاز به رعایت مواردی است از جمله: تهویه مطبوع، دور کردن جواهرات از بدن، پوشیدن لباس محافظت کننده بدن و استفاده از عینک ایمنی مخصوص و احتیاط کردن و همچنین رعایت کلیه دستورات تولید کننده باتری در مورد تست باتری، استارت باتری به باتری، نصب و شارژ باتری